Suckhoedoisong.vn - Năm 2018, có 674 ca thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ được ghi nhận tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, tăng gấp 10 lần so với thời điểm năm 2001.

Để đỡ đau hơn hoặc muốn con sinh đúng ngày đẹp giờ đẹp, nhiều người đã chọn sinh mổ mà không biết rằng sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ. Một trong những nguy cơ đó là thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ. Phóng viên báo Sức khỏe & Đời sống đã có cuộc trao đổi với ThS.BS. Đinh Quốc Hưng, Trưởng khoa Phụ ngoại - Bệnh viện Phụ sản TW để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này.

ThS.BS. Đinh Quốc Hưng.

PV: Mới đây truyền thông đưa tin về một trường hợp suýt chết do thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ ở TP.Hồ Chí Minh. Vậy thai làm tổ trên sẹo tử cung là bệnh lý gì? Xin bác sĩ cho biết thêm về căn bệnh này!

ThS.BS. Đinh Quốc Hưng: Thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ là hiện tượng túi thai làm tổ tại vị trí sẹo mổ tử cung. Đây là hình thái khá hiếm gặp của chửa lạc vị trí. Thông thường, sau khi được thụ tinh, trứng sẽ bám vào vùng đáy tử cung - nơi có lớp nội mạc đủ dày để làm tổ và sinh trưởng. Tuy nhiên, đối với những bà mẹ có sẹo ở tử cung do lần mổ thai trước, trứng có thể bám vào đúng vị trí sẹo phát triển thành túi thai. Chửa tại sẹo mổ lấy thai nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm có thể dẫn tới nhiều biến chứng nặng nề như vỡ tử cung, xuất huyết ồ ạt phải cắt tử cung và có thể nguy hiểm tính mạng.

Tại Bệnh viện Phụ sản TW, tỷ lệ thai phụ gặp tình trạng này là bao nhiêu? Có dấu hiệu gì để nhận biết thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ không, thưa bác sĩ?

Trong vài thập kỷ gần đây, tỷ lệ này ngày càng tăng. Theo như con số bệnh viện thống kê được, trong năm 2001 chỉ có 71 trường hợp thì đến năm 2018 đã có tới 674 ca sản phụ bị thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ. Độ tuổi hay gặp nhất của các bệnh nhân từ 26 - 35 tuổi, trung bình là 33 tuổi. Đây là độ tuổi sinh đẻ ở phụ nữ.

Nguyên nhân là do số ca mổ lấy thai ngày càng gia tăng nên tỷ lệ thai bám ở vết mổ cũ cũng tăng lên. Thời điểm năm 2001, tỷ lệ mổ lấy thai là hơn 20% đến năm 2018 đã tăng thành hơn 50%. Ngoài ra, trình độ siêu âm của bác sĩ cũng như các tiến bộ về công nghệ giúp chẩn đoán sớm được tình trạng này.

Hiện nay, thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ chưa có “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán. Tuy nhiên có thể phát hiện sớm nhất là khi thai 5 - 6 tuần và muộn nhất là khi thai 16 tuần. Có trường hợp bệnh nhân phát hiện tình cờ khi thăm khám mà không có triệu chứng bất thường. Ngoài ra có một số các triệu chứng lâm sàng cần lưu ý: Sản phụ ra máu âm đạo tính chất ít một, máu sẫm màu; Đau âm ỉ vùng bụng dưới, triệu chứng đau này không khác so với những trường hợp dọa sẩy thai hay chửa ngoài tử cung, cảm giác tức nặng, buồn đi ngoài; Băng huyết: ra máu âm đạo ồ ạt  trên 500ml. Một vài trường hợp chảy máu cấp tính có nguy cơ vỡ tử cung, dễ nhầm lẫn với sẩy thai.

Hình ảnh siêu âm thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ.

Vậy khi phát hiện thì cần được xử lý như thế nào?

Thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ được chia làm hai dạng: Thứ nhất, gai nhau xâm nhập phía trước sẹo mổ có xu hướng phát triển về phía eo - cổ tử cung hoặc hướng lên trên buồng tử cung. Chỉ dạng thai phát triển về buồng tử cung có thể sống được, còn thai phát triển về eo - cổ tử cung có nguy cơ gây băng huyết phải bỏ thai. Dạng 2: gai rau thâm nhập sâu vào trong sẹo mổ và có xu hướng phát triển vào bàng quang, trong ổ bụng. Dạng này tiến triển dẫn tới biến chứng vỡ tử cung trong lúc mang thai, gây chảy máu ồ ạt và nguy cơ đe dọa tính mạng mẹ và thai nhi.

Thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ không thể giữ được vì thai càng lớn, nguy cơ vỡ tử cung càng nhiều. Những sản phụ đã từng sinh mổ, khi có thai lần tiếp theo, cần được thăm khám sớm để xác định vị trí chính xác của thai. Khi thai nằm ở vị trí bất thường, cần tiến hành bỏ thai càng sớm càng tốt. Thủ thuật bỏ thai trong những trường hợp này cũng đòi hỏi chuyên môn cao, bệnh nhân nên thực hiện tại tuyến Trung ương để tránh tai  biến.

Ngoài nguy cơ thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ, xin bác sĩ cho biết thai phụ đã có tiền căn mổ lấy thai còn có thể gặp những nguy cơ gì?

Ngoài hiện tượng trên, thai phụ đã từng sinh mổ còn tăng nhiều nguy cơ nhau tiền đạo, nhau cài răng lược gây chảy máu phải cắt tử cung cấp cứu, nứt vết mổ, vỡ tử cung ở những trường hợp có sẹo mỏng trong 3 tháng cuối thai kỳ, tăng nguy cơ tổn thương các cơ quan như ruột, bàng quang trong cuộc mổ.

Tỷ lệ thai làm tổ trên sẹo cũ ngày càng gia tăng một cách đáng báo động. Bác sĩ có lời khuyên gì cho chị em phụ nữ?

Trước hết, các thai phụ và thân nhân không nên xin mổ lấy thai trong những trường hợp không cần thiết để tránh những hậu quả đáng tiếc.

Tất cả các thai kỳ có sẹo mổ cũ ở tử cung (mổ lấy thai, mổ bóc nhân sơ,...) khi có thai cần được đi thăm khám sớm, được đánh giá cẩn thận, kiểm tra và theo dõi tại các bệnh viện chuyên khoa sẽ giúp phát hiện kịp thời và xử trí sớm. Khi đã chẩn đoán thai làm tổ trên sẹo tử cung cũ, thai phụ phải được điều trị ở các bệnh viện chuyên khoa có đầy đủ điều kiện, cùng với sự phối hợp của các bác sĩ nhằm tránh những tai biến đáng tiếc xảy ra.

Chân thành cảm ơn bác sĩ đã dành thời gian cho buổi phỏng vấn này!

Thúy Huyền (thực hiện)